Oudste eik van Nederland staat bij kasteel Doornenburg
DOORNENBURG - Deze monumentale eik is een restant van het eikenbos dat vroeger de omgeving van het Kasteel Doornenburg sierde. De eik staat bekend als 'Uiverboom' (uiver = ooievaar) of '1000-jarige eik' en is geadopteerd door de r.-k. basisschool 'De Doornick' te Doornenburg. Het is de oudste eik in ons land. Het Kasteel Doornenburg is bekend van de televisieserie Floris uit de jaren ’60. Floris was een zeer populaire Nederlandse televisieserie. De hoofdrollen werden vertolkt door Rutger Hauer (Floris), en Jos Bergman (Sindala). De twaalf zwart-witafleveringen werden in 1969 uitgezonden door de NTS en zijn nadien diverse malen herhaald.
In de 9e eeuw wordt Doronburc al genoemd, waarschijnlijk een verdediging tegen de Noormannen. In 1255 blijkt het domein in bezit van de Gelderse graven te zijn. In 1295 wordt voor het eerst een heer van Doornenburg vermeld, Willem van Doornick, Gelders Leenman.
In die periode zou volgens de overlevering Gijsbrecht van Amstel, medeplichtig aan de moord op de Hollandse graaf Floris V in 1296, zijn toevlucht vanuit Amsterdam op de Doornenburg gezocht hebben. Wellicht is het verhaal apocrief en geconstrueerd in de 16e eeuw toen de familie Van Amstel het kasteel erfde.
De Doornenburg is bewoond geweest door de opvolgende geslachten: Van Doornick, Van Bylandt, Van Homoet, Van Voorst, Van Amstel, Van Heemskerk en Van Bemmel. De laatste bewoner was Maria Clara von Delwig, barones van Bemmel. Zij is in 1847 op hoog- bejaarde leeftijd overleden. Daarna is het kasteel nog lange tijd in eigendom geweest van de familie Van der Heijden. Zij hebben het kasteel nooit bewoond. Het gebouw raakte ernstig in verval. In 1936 kocht textielindustrieel J.H. van Heek uit Enschede het slot en richtte de Stichting tot Behoud van den Doornenburg op, waarin het kasteel werd ondergebracht. In 1937 begon Van Heek aan de restauratie die in 1941 werd voltooid.
Veel genoegen beleefde Van Heek niet van de restauratie. In het laatste half jaar van de Tweede Wereldoorlog lag de Betuwe in de geallieerde frontlinie; het kasteel deed dienst als hoofdkwartier van de Duitsers. In januari en maart 1945 heeft de Engelse luchtmacht het slot gebombardeerd. Bij de eerste luchtaanval werden verschillende gebouwen van de voorburcht verwoest. De tweede aanval was funest voor de burcht. Er bleef een grote puinhoop over. Extra zuur was dat de geallieerden niet wisten dat de Duitsers al waren vertrokken.
Na de oorlog begon Van Heek weer van voren af aan. Met hulp van de overheid en verschillende particulieren heeft de stichting De Doornenburg geleidelijk aan weer helemaal laten herstellen (1947-1966). Toen stond het robuuste kasteel er weer in volle glorie bij.
Een groot gemak bij deze herbouw was dat de stichting kon beschikken over de ervaringen die ze bij de eerste restauratie had opgedaan. Bovendien waren veel bouwlieden zowel bij de eerste als de tweede restauratieklus aanwezig.
TEKST EN FOTO: NIEUWS VAN NEDERLAND