Promotie: Veroudering van fotografische kunst tegengaan
UTRECHT - Voor de kunstenaars onder de fotografen vindt er vanaf 11 januari 2017 14:30 tot 11 januari 2017 15:30 een belangwekkende promotie plaats. Dat zal gebeuren in het Academiegebouw Domplein van de Universiteit van Utrecht. Misschien zijn een aantal fotografen hiervan al op- de hoogte maar de promotie belooft toch interessant te worden voor sommige vakmensen.
Het gaat om verzuring en vocht wat funest is voor kunstwerken waarin fotografie wordt gecombineerd met verf, vernis of lijm. Promovendus Bas Reijers bestudeerde hoe dergelijke kunstwerken worden aangetast door de chemische samenstelling van de interactie tussen de verschillende materialen.
Hij keek onder meer naar werk van de vooraanstaand kunstenaar Ger van Elk, dat in de loop van de jaren van zwart naar paars was verkleurd. Fotografische kunst die fotografie combineert met extra materialen is een belangrijk deel van ons culturele erfgoed. Analoge foto’s op basis van gelatine zijn echter niet berekend op langdurige expositie of opslag in een museum.
De werken kunnen verkleuren en daarnaast kunnen de verschillende materialen met elkaar reageren, wat het verouderingsproces verder versnelt.
Reijers bepaalde onder meer de samenstelling van de witte uitslag op een aantal kunstwerken. Die kan onder invloed van fotografische gelatine in ongeveer 15 jaar ontstaan.
Verf met alkydhars als bindmiddel versnelt dit proces. Bij alle verschillende vormen van degradatie van de kunstwerken is de gelatinelaag waarin de kleurstof van foto’s zich bevindt essentieel. Deze gelatinelaag is van zichzelf licht zuur en kan onder invloed van water uitzetten en andere chemicalien uit de atmosfeer en omringende materialen opnemen.
Het gebruik van een zure lijm kan bijvoorbeeld leiden tot ophoping van zuren in het microklimaat en de fotogelatine, waardoor kleurenfoto’s een opvallende en onacceptabele verkleuring laten zien. Een voorbeeld hiervan is het werk Russian Diplomacy van Ger van Elk, dat eigendom is van het Stedelijk Museum in Amsterdam wat erg jammer is.
Alle zwarte delen van de foto hierin zijn paars verkleurd zijn en het werk is onherstelbaar beschadigd geraakt. Kennis over de verschillende manieren waarop fotokunst kan degraderen helpt bij de ontwikkeling van betrouwbare protocollen om dit type kunstwerken in musea te behouden, zodat ook toekomstige generaties er nog van kunnen genieten.
Promovendus: E.B. Reijers met proefschrift : How to Preserve Photographic Artworks for the Future: Chemical and Physical Interactions and Impllications for Conservation Strategies
Promotor(es): prof.dr. L.W. Jenneskens. Meer info: Op de NTR-website in 'De Kennis van Nu'.
...KUNST EN FOTOGRAFIE VORMEN NIET WEG TE DENKEN KADERS IN ONZE TIJD...