Het recht op klokkeluiden beschermen
De Raad van Europa heeft een resolutie aangenomen en aanbevelingen gedaan waarbij lidstaten worden opgeroepen adequate bescherming te bieden aan klokkenluiders. De Europese Federatie van Journalisten (EFJ) verwelkomt de stap. Concreet roept de resolutie lidstaten op om het ‘recht op klokkenluiden’ te erkennen in die gevallen waar informatie ter goeder trouw wordt geopenbaard en het algemeen belang dient.
Verder noemt de Raad het van belang het ‘recht op klokkenluiden’ te definiëren als een objectief criterium waarvoor klokkenluiders niet strafrechtelijk worden vervolgd.
Dat is een mooi plan met een waardevolle inhoud. Maar we kennen allemaal ook wel mensen die soms -en vaak zonder het te weten- een foutief licht op zaken of gebeurtenissen werpen. Daarbij kan men ook hardnekkig en eenzijdig aan een visie vasthouden.
Enerzijds is het fantastisch en in orde als onrecht kan worden geopenbaard. Anderzijds zijn er figuren die soms zelfs bewust nare geruchten in de wereld brengen over anderen of ondernemingen of instellingen omdat ze ergens jaloers of boos over zijn. Of je nu hoog of laag springt omdat het prettig is alles zwart-wit te beoordelen: foute analyses komen ook voor.
Het is daarnaast in principe heel waardevol dat men een meldpunt opent over nare dingen die nodig opgehelderd moeten worden. En men is van plan dit meldpunt qua organisatie weldoordacht te structureren.
Er zou dan dus op landelijk niveau een meldpunt komen waar klokkenluiders vertrouwelijk en anoniem informatie kunnen geven. Daarnaast moet onderzocht worden of parlementaire onderzoekscommissies of nationale ombudsmannen daarbij betrokken kunnen worden. In de aanbeveling roept de Raad van Europa ook op tot het beoordelen van de al bestaande wettelijke landelijke bepalingen inzake bescherming van klokkenluiders of deze overeenkomt met die van de Raad.
In Nederland is vorig jaar de wet Huis voor klokkenluiders van start gegaan, die rechtsbescherming biedt aan alle klokkenluiders in Nederland. Daar zijn in het eerste jaar van het bestaan al meer meldingen door binnengekomen dan verwacht. Soms zijn verschillen moeilijk te overbruggen. Kennelijk vinden toch meer mensen dan verwacht dat er zaken dringend om opheldering vragen.