Ex-Nazi bewaker door VS uitgewezen naar Duitsland
Amerikaanse autoriteiten hebben gemeld dat een 95-jarige voormalige nazi-concentratiekampbewaker uit de Verenigde Staten is verbannen. Friedrich Karl Berger kwam zaterdag aan in zijn geboorteland Duitsland, waar de politie hem meteen aanhield voor ondervraging in verband met een rechtszaak die nauwlettend in de gaten wordt gehouden door overlevenden van de Holocaust.
De Amerikaanse Douane heeft Berger, een Duits staatsburger, teruggestuurd naar Duitsland wegens verschrikkelijke misdrijven. Berger was in 1945 bewaker in het concentratiekamp Neuengamme. Vorig jaar gelastte een Amerikaanse rechter zijn deportatie, omdat gevangenen in het kamp onder afschuwelijke omstandigheden werden vastgehouden en moesten werken "tot het punt van totale uitputting leidend tot de dood". Het betreft gevangenen van Joodse, Russische, Poolse, Nederlandse en andere oorsprong. Tijdens het proces gaf Berger toe dat hij gevangenen had belet het kamp te ontvluchten in de buurt van Hamburg, in Noord-Duitsland. Ook was hij betrokken bij het vervoer van gevangenen tijdens een gedwongen evacuatie van het kamp, waarbij 70 gevangenen om het leven kwamen.
Berger werd in februari 2020 door een rechtbank in Memphis, Tennessee het land uit gezet. Hij woonde sinds 1959 in de VS. Hij woonde al decennia in de VS. Duitse autoriteiten hebben nu bevestigd dat Berger zaterdag in Frankfurt is aangekomen en voor verhoor is overgedragen aan onderzoekers van de deelstaat Hessen. Duitse aanklagers in de stad Celle onderzoeken de mogelijkheden om een proces tegen hem aan te spannen. In december verklaarden zij nog het onderzoek te hebben opgeschort omdat zij zijn verhaal over zijn diensttijd in Neuengamme niet konden weerleggen.
Berger gaf eerder al tegenover de Amerikaanse autoriteiten toe dat hij tegen het einde van de oorlog een paar weken als bewaker had gewerkt. Maar de Duitse autoriteiten hoorden toen ook dat hij verklaarde dat hij in het geheel geen mishandelingen of moorden had gezien.
Openbare aanklagers besloten echter hem bij zijn terugkeer naar Duitsland opnieuw te ondervragen om te bepalen of medeplichtigheid aan moord ten laste kon worden gelegd.
In de afgelopen jaren hebben Duitse aanklagers met succes kunnen aantonen dat bewakers schuldig kunnen worden bevonden aan medeplichtigheid aan moord wanneer zij een vernietigingskamp of concentratiekamp in stand hielpen houden.
Deze maand werd een 95-jarige vrouw beschuldigd van medeplichtigheid aan massamoord voor haar rol als secretaresse in het kamp Stutthof. Eveneens werd een 100-jarige man op dezelfde gronden beschuldigd voor zijn werk als bewaker in Sachsenhausen. De concentratiekampen maakten deel uit van massamoorden door de Duitse nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarbij velen werden vermoord, onder wie ten minste zes miljoen joden.
Overlevenden van de Holocaust en hun familie hebben gemengde gevoelens over het vervolgen van voormalige kampbewakers en anderen die beschuldigd worden van deelname aan de Holocaust of Shoah. Terwijl sommigen de vervolging van voormalige nazi's toejuichen, hebben anderen hun twijfels.
De Nederlandse journaliste Phia Baruch, die haar moeder en meer dan 80 leden van haar uitgebreide Joodse familie in de Holocaust verloor, heeft de vervolging bekritiseerd. "Het maakt niet uit of Berger of anderen worden vervolgd. Na de oorlog heb ik publiekelijk gezegd dat ik wilde dat ze gestraft werden. Maar toen ik ouder werd, dacht ik anders over wraak," vertelde de in Amsterdam woonachtige Baruch aan Worthy News. "Op een dag zullen deze bewakers en andere nazi-misdadigers zich moeten verantwoorden voor hun daden."
Baruch overleefde de Holocaust via een reddingsprogramma voor kinderen georganiseerd door de Nederlandse Hervormde Kerk. Ze verbleef bij christelijke boeren op het Nederlandse eiland Ameland. "Ik leerde daar het bijbelse principe om je naaste lief te hebben als jezelf en dat geen ander gebod groter is dan deze," herinnert ze zich.
Baruch merkte op dat "Duitsers zich nog steeds schamen" over de daden van hun grootouders en anderen tijdens en rond de Tweede Wereldoorlog. "Deze late vervolgingen van nazi's zijn niet meer dan een pleister op de gekrenkte trots van sommige Duitsers uit de oorlogstijd en de latere generaties."
Door Stefan J. Bos, Chief International Correspondent Worthy News