Tsjaad president Déby sterft in gevechten met rebellen
N'DJAMENA / TSJAAD - De oude president van Tsjaad, Idriss Déby Itno, is omgekomen in gevechten met rebellen in het noorden van het land, heeft het leger dinsdag bevestigd. De regering en het parlement zijn ontbonden. Een militaire raad zal de komende 18 maanden regeren, wat de onzekerheid voor de christelijke minderheid nog vergroot. De schokkende aankondiging kwam een dag nadat de 68-jarige was uitgeroepen tot winnaar van de presidentsverkiezingen. Hij had een zesde ambtstermijn verkregen met 80 procent van de stemmen, waardoor hij een van de langstzittende leiders ter wereld zou zijn geworden.
Het leger zei dat een militaire raad onder leiding van de 37-jarige zoon van de overleden president, Mahamat Idriss Déby Itno, een generaal met vier sterren, hem vervangt. De raad zal de komende achttien maanden regeren, aldus het leger. Verwacht werd dat de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten zouden worden gehouden door mensenrechtengroepen. "Tsjaad is een land waar de meerderheid van de bevolking moslim is, maar het bewind van president Idris Déby Itno heeft geleid tot meer godsdienstvrijheid voor christenen", aldus de christelijke belangenorganisatie Open Doors.
De groep merkte echter op dat "de meerderheid van de regeringsposities, met inbegrip van militaire posities, door moslims worden bezet. Deze ambtenaren gebruiken hun posities vaak om druk uit te oefenen op christenen. Vooral nominale christenen vallen ten prooi aan deze druk."
Hij had het Afrikaanse land van 16 miljoen mensen gedurende drie decennia met ijzeren vuist geregeerd, maar was een cruciale bondgenoot in de anti-jihadistische campagne van het Westen in de onrustige Sahel-regio. Deby zou een van de langstzittende leiders ter wereld zijn geworden nadat hij volgens voorlopige resultaten de verkiezingen van 11 april had gewonnen.
Déby, een herderszoon van de etnische groep Zaghawa, kwam in 1990 tijdens een gewapende opstand aan de macht en was een van de langst regerende leiders van Afrika. Hij was in het weekend naar de frontlinie gegaan om troepen te bezoeken die vechten tegen rebellen aan de andere kant van de grens in Libië, aldus de autoriteiten.
Déby had in zijn campagne beloofd vrede en veiligheid te bewerkstelligen in de regio, maar de aanvallen van de rebellen zou zijn beloften hebben gedwarsboomd. Het leger verklaarde dat Deby in het weekend het bevel had gevoerd over zijn leger in de strijd tegen rebellen die een grote aanval hadden gedaan in het noorden van het land tijdens de verkiezingen. Déby "heeft zojuist zijn laatste adem uitgeblazen bij het verdedigen van de soevereine natie op het slagveld," deelde legerwoordvoerder generaal Azem Bermandoa Agouna mee op de staatstelevisie.
Op maandag had het leger een "grote overwinning" geclaimd in zijn strijd tegen de rebellen uit het naburige Libië, door te zeggen dat het 300 strijders had gedood, met het verlies van vijf soldaten in zijn gelederen gedurende acht dagen van strijd.
De aanvallen van de rebellen in de Tsjaadse regio's Tibesti en Kanem werden uitgevoerd door het Front voor Verandering en Concordaat in Tsjaad (FACT), dat in Libië is gevestigd. FACT, een groep die hoofdzakelijk bestaat uit het Saharaanse Goran-volk, verklaarde zondag dat het de regio Kanem had "bevrijd". Dergelijke beweringen in afgelegen woestijngebieden zijn moeilijk te verifiëren.
In het Tibesti-gebergte bij de Libische grens wordt regelmatig gevochten tussen rebellen en het leger, evenals in het noordoosten dat grenst aan Soedan.In februari 2019 waren Franse luchtaanvallen nodig om een inval daar te stoppen.
In februari 2008 bereikte een aanval van rebellen de poorten van het presidentieel paleis in de hoofdstad van Tsjaad, wat bekend werd als de Slag om N'Djamena. De troepen werden met Franse steun teruggedrongen.