Is de Nederlandse maatschappij op hol geslagen?
Vandaag zou ik met een goede vriendin een paar uur delen van haar drukke bestaan als veel reizende en geslaagde zakenvrouw. Het ging niet door maar we planden een nieuwe datum. Daarna maakten we wel ruim tijd voor een telefoongesprek over de wederzijds bekende onderwerpen. "Weet je wat ik niet snap van Nederland?" zei ze. ( Ze is een buitenlandse die met een Nederlander trouwde). "Ik geloof dat ze hier een beetje gek geworden zijn."
Haar kennend als een echte fan van ons land schrok ik behoorlijk. "Je weet dat ik voor mijn werk veel reis naar het buitenland," zei ze. "Nederland heft in de hele wereld het vingertje op tegenover andere landen over de gedragsfouten die ze maken. En nu zijn ze hier een wet aan het bedenken waarin iedereen die genoeg van het leven heeft legaal voor de dood kan intekenen. Andere landen snappen er niets meer van. Nederlanders zijn compleet doorgeslagen. "
Je bedoelt de wet voor vrijwillige levensbeeindiging? "Dat wordt zo genoemd ja," zei ze tamelijk pinnig. "Het kabinet nam vorig jaar oktober het principebesluit dat mensen onder begeleiding van een stervenshulpverlener een eind mogen maken aan hun leven als zij dat zelf voltooid vinden. Ook als ze niet ziek zijn. En daar gaat het mij juist om. Waarom zijn er geen Nederlanders die daar eens natuurlijk op reageren?"
Eigenlijk heeft ze geen ongelijk, dacht ik en belde meteen een bevriende advocaat die haar mening helemaal deelde. "Het is een principebesluit. De wet is er nog lang niet en dat allemaal moet nog in een wet worden uitgewerkt," zei hij. "Maar ik ben het er ook helemaal mee oneens. Een mensenleven is namelijk geen consumptie-artikel. Zo van: nu heb ik er genoeg van. Stoppen. En mijn tweede reden is dat ik niet kan aanvaarden dat andere mensen ermee worden opgezadeld dat zij iemand moeten doden."
Toen ik hem dit hoorde zeggen vroeg ik me af of ik hier zelf wel genoeg over had nagedacht. Was het niet zo dat ik altijd maar aannam dat deze 'vrijwillige' daad om het leven te verlaten hoofdzakelijk was bestemd voor mensen die aan pijnlijke ziektes lijden? Daar kun je inkomen soms. Die wet was er toch al? Er zijn zoveel ernstige zaken in de wereld dat ik er inderdaad vast niet verder bij heb stil gestaan dat dit maar ergens met veel politiek geredeneer en georganiseer legaal werd bekokstoofd.
De meeste mensen hebben trouwens best begrip voor de pijn en het leed van anderen. Ze kunnen daar praktisch niet altijd veel aan doen. Toch heeft Nederland ongelooflijik veel vrijwilligers die zich op allerlei verschillende terreinen voor anderen inzetten. Uit diepe overtuiging. Maar de laatste jaren heb ik veel meer dan vroeger jonge mensen ontmoet die vinden dat ze niet meer kunnen en ook willen vechten voor een goed leven. Als je het heel moeilijk hebt en erg depressief daarvan bent lijkt er soms ook geen verbetering of verwerking en aanvaarding meer te komen. Dat heeft tijd nodig.
Natuurlijk maakt iedereen meer of minder van die moeilijke periodes mee. Soms raken mensen als overgang gewend aan een verdovende manier om minder ongelukkig te zijn door te veel te drinken, eten, roken of pillen te nemen. Je kunt het begrijpen. Heel goed zelfs. Moet dit dan zo verder gaan? En is levensbeëindiging bij het doorgaan van het lijden dan wel de enige juiste uitweg?
Ik raadpleeg nog één van mijn beste vrienden die zegt: " Niet zo betuttelend graag. Iedereen moet vrij zijn met het eigen leven te doen wat zij of hij wil. Het is jouw lichaam en je bent heus geen lijf-eigene van de staat. Als jij dat met jezelf wilt doen door je leven te beëindigen moet dat kunnen."
Je hebt het wel over het Grote Geschenk van het Leven en niet over een snoepje! roep ik verontwaardigd. Stel je voor dat iemand deze zaken niet zo goed begrijpt. Iemand zegt dan heel boos dat hij op zijn verjaardag een autootje had willen krijgen maar het werd een stuk chocola. Nu wil ik niet meer leven. Het is tijd voor mij om dood te gaan...
Mijn vriend blijkt er wel degelijk langer over nagedacht te hebben. Hij zegt: "Dan gaat hij maar dood. Vrijheid blijft het belangrijkste. Hij zal dan in een volgend leven opnieuw dezelfde moeilijkheden moeten doormaken. Net als wij allemaal."
Ik zucht. Zelf zie ik het leven als een kostbaar geschenk waar wij de Allerhoogste iedere dag voor danken. Maar anderen hebben hun eigen gedachten en daar hebben ze recht op. Persoonlijk ben ik het wel eens met mijn beste vriend dat wij leven na leven onze weg moeten vervolgen. Ook vind ik ieders leven kostbaar.
Ik sputter toch nog tegen want ik vind het zo akelig en ook respectloos dat mensen zo extreem bezig zijn met hun levensbeëindiging. Jij vindt vrijheid zo belangrijk? Dat is het. Ja. Wie zou het daar niet mee eens zijn. Vrijheid ook met moeilijkheden verworven geeft levenskracht. Het is vast waar. Toch ben ik tegen deze nieuwe wet.
Dat is mijn goed recht. Je kunt vanzelfsprekend ook op verschillende manieren over die verworven vrijheid denken maar iedereen heeft wel grote woorden over alles. Ik herinner me after all toch het liefste diegene die ooit met een milde lach tegen mij zei: "Vrijheid is het aller- allerbelangrijkste voor alle mensen ja... maar met een lege maag begin je niets".