Het Buitenland: Veel boosheid over moord op Nederlandse tiener
AMSTERDAM — De moord op de 17-jarige Lisa heeft Nederland geschokt en het debat over migratiebeleid nieuw leven ingeblazen nadat de politie bevestigde dat de 22-jarige verdachte een asielzoeker was die in een door de overheid beheerd opvangcentrum woonde. Volgens de autoriteiten werd de man vastgehouden in een opvangcentrum van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) in Amsterdam.
Hij wordt ook onderzocht voor een afzonderlijke aanranding in de dagen vóór Lisa's dood en een poging tot aanranding, meldde Worthy News. De moord op Lisa veroorzaakte landelijk verdriet en woede, waarbij vrouwenorganisaties waarschuwden voor toenemende onveiligheid.
Nederlandse media meldden dat ouders hun bezorgdheid uitten over de veiligheid van hun dochters en noemden de zaak "de nachtmerrie van elke ouder". Lisa, een pas afgestudeerde van de Spinoza20First middelbare school, zou woensdag rond half vier 's ochtends het Amsterdamse uitgaansgebied Leidseplein hebben verlaten, nadat ze afscheid had genomen van vrienden. Uit angst dat haar elektrische fiets gestolen zou worden, koos ze ervoor om alleen naar huis te fietsen, naar haar familie in het kleine stadje Abcoude, bijna 16 kilometer ten zuidoosten van Amsterdam, aldus rechercheurs.
Onderweg merkte ze dat iemand haar volgde en belde ze het landelijke alarmnummer 112, aldus de politie. De politie traceerde haar telefoon en stuurde agenten. Om kwart voor vijf werd ze echter levenloos aangetroffen langs de kant van de weg in de wijk Duivendrecht, vlakbij de Johan Cruijff Arena in Amsterdam, het thuisstadion van Ajax.
De autoriteiten bevestigden dat ze meerdere steekwonden had opgelopen, waaronder snijwonden in haar nek. De politie deed later een inval in het COA-gebouw en hield de verdachte aan.
"De verdachte wordt primair aangeklaagd voor moord op de tiener en primair voor verkrachting voor het incident van een week geleden", verklaarde hoofdofficier van justitie René de Beukelaer van Amsterdam tijdens een persconferentie. Het was nog niet duidelijk welke aanklacht hem ten laste zou worden gelegd voor een ander incident, dat aanvankelijk werd onderzocht als "poging tot overval".
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema, die naast de officier van justitie zat, veroordeelde het "schokkende geweld waarmee de drie vrouwen te maken kregen" en drong er bij andere slachtoffers op aan zich te melden.
De Beukelaer vertelde verslaggevers dat de aangehouden man nog steeds vastzit en maandag voor de rechter-commissaris moet verschijnen.
Hoewel de nationaliteit van de verdachte niet bekend werd gemaakt, wakkerde zijn arrestatie direct het debat over migratie- en asielbeleid aan.
Critici noemden de toestroom van jonge mannen uit islamitische landen als een bron van onzekerheid voor vrouwen en meisjes.
Anti-islamitische politicus Geert Wilders legde een direct verband tussen de misdaad en migratie. Op sociale media schreef hij in het Nederlands: "Verdachte van gruwelijke moord op Lisa en verkrachting van vrouw is asielzoeker."
Zijn Partij voor de Vrijheid (PVV) stapte uit de regering te midden van politieke spanningen over het asielbeleid. Wilders en andere critici stellen dat aankomsten uit landen met andere culturele opvattingen over vrouwenrechten de veiligheid van vrouwen bedreigen.
Op sociale media stelden vrouwen ook de focus op migratie ter discussie en zeiden dat zowel autochtone Nederlanders als asielzoekende mannen tot de aanvallers behoren. "Dit gebeurt in alle kringen, uit alle achtergronden", erkende Dilan Yeşilgöz, leider van de regerende conservatief-liberale Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD).
Maar Yeşilgöz, geboren in het moslimmeerderheidsland Turkije, voegde eraan toe: "Tegelijkertijd zijn er de afgelopen decennia duizenden jonge, alleenstaande mannen naar ons land gekomen uit culturen die weinig respect hebben voor vrouwenrechten. Iedereen die beweert dat de toenemende onzekerheid voor vrouwen niets te maken heeft met migratie, negeert een deel van het probleem."
Statistieken onderstrepen haar bezorgdheid. In 2022 werden in Nederland 48 vrouwen vermoord, de helft door hun partner, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Het aantal gemelde verkrachtingen is de afgelopen tien jaar ongeveer verdubbeld, van 1265 gevallen in 2015 tot minstens 2415 in 2023, blijkt uit gegevens van het CBS.
Onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam wees uit dat "41 procent van de Nederlandse vrouwen te maken heeft gehad met fysiek of seksueel geweld. Dat is hoger dan het Europese gemiddelde van 30,7 procent." Uit andere studies blijkt dat bijna de helft van de Nederlandse vrouwen – 45 procent – aangeeft in hun leven geweld te hebben ervaren in dit land met 18 miljoen inwoners.
Wilders en sommige onderzoekers hebben een groot deel van het geweld in verband gebracht met moslimmannen met een migratieachtergrond, hoewel de Nederlandse politie dergelijke details niet consequent vrijgeeft. De autoriteiten zeggen dat er jaarlijks honderdduizenden migranten in Nederland aankomen, van wie velen asiel zoeken, een thema dat waarschijnlijk de parlementsverkiezingen in oktober zal domineren.
Toch heeft het migratiedebat weinig gedaan om de pijn te verzachten van degenen die rouwen om Lisa, wier achternaam om privacyredenen niet is vrijgegeven.
De Nederlandse actrice en schrijfster Nienke Gravemade schreef een veel gedeeld gedicht op Instagram onder de hashtag #reclaimthenight, waarin ze verklaarde dat vrouwen het recht hebben om zich op elk moment veilig te voelen.
“De rode handtas. Ik blijf maar denken aan de rode handtas. Hoe die aan haar stuur bungelde terwijl ze door de nacht reed. Een nacht die ook van haar was, want we hebben allemaal 24 uur in een dag. Vierentwintig uur die we vrij zijn om te gebruiken hoe en waar we willen,” schreef Gravemade.
Op straat uitten jonge vrouwen hun angsten. “Ik draag haarlak om mezelf te verdedigen,” zei een meisje, wijzend op de strenge wapenwetgeving in Nederland.
Burgemeester Halsema, zelf moeder, noemde de moord “verschrikkelijk en onvergeeflijk.” Ze zei dat Lisa “de wereld aan haar voeten had, maar dat haar dierbaren haar niet langer haar dromen zullen zien najagen.”
“Dit is de grootste angst van elke vrouw en elke ouder,” voegde Halsema eraan toe. "Nu eisen duizenden mensen dat ze de nacht terugkrijgen, dat ze kunnen fietsen, studeren, van het leven kunnen genieten en vrij en zonder angst in de stad kunnen zijn."
Yeşilgöz was het daarmee eens en zei: "Onze lichamen zijn van ons. Onze straten zijn van ons. De nacht is van ons. We hebben concrete maatregelen en wetten nodig die ons beschermen – en snel ook."