Rouwen om een boom
AMSTERDAM— De oorlogen in Oekraïne en in de Gazastrook met honderdduizenden doden en gewonden dreigen bijna de aandacht af te leiden van de werkelijke problemen in Nederland: Zoals het heengaan van de diep rode beuk op begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam.
Gelukkig voor de boom gaat die niet helemaal geruisloos ten onder, vonden de organisatoren van de afscheidsdienst.
Afgelopen dagen namen bijna 200 rouwenden afscheid van hun boom. Op een druilerige middag luisterden zij naar toespraken, een gedicht. Voor de boom. “Hij wordt niet beter. Hij moet sterven” liet de 87-jarige Hansje Becker door dagblad de Volkskrant optekenen. De verslaggever zag dat ze trilde toen ze haar woorden uitsprak. “Daarom zijn we hier. We moeten hem laten gaan.”
Het naderende onheil kondigde zich aan in de nazomer van 2019. In de vorm van een reuzenzwam, pal naast de rode beuk, mogelijk veroorzaakt door graven. Zelfs een potentieel eeuwenoude beuk kan die ziekte niet overleven, begrepen de verdrietige boomverzorgers.
Daarom stond Becker achter de kansel, in de aula van De Nieuwe Ooster om tegen de beuk te zeggen: “Ga maar, lieve vriend, ga maar.”
De meesten van de diep geroerde bezoekers waren hier niet voor het eerst. Herma Kok bijvoorbeeld, die achter in de zaal zat, was acht jaar geleden al eens in dezelfde aula. Dat was voor de begrafenis van haar man. Ditmaal was ze hier voor de afscheidsdienst van de stervende boom.
Nabij de rode beuk, onder diens uitgestrekte takken, ligt haar man begraven. “Hij vond het een mooi idee dat de lange wortels van deze prachtige boom hem onder de grond zouden omarmen.”
Andere bezoekers zeiden dat de takken en bladeren waakten als een beschermend gewelf over de graven. “Dat gaf zoveel troost.”
Tijdens de dienst klonk ook een speciaal voor de rode beuk gecomponeerde ode: pianoklanken, afgewisseld door vogelgefluit, regen en dreigend geroffel van een trom.
Na het voorgedragen gedicht wandelde een lange stoet mensen over de zwierige paden van de boomrijke, 19de-eeuwse begraafplaats, om voor de laatste keer hun monumentale beuk te begroeten. En te omarmen.
Want tijdens de afscheidsceremonie mochten bezoekers een hand beukennootjes naar de boom gooien of hem nog even aanraken.
“Zelden kreeg een stervende boom een waardiger afscheid dan de rode beuk op De Nieuwe Ooster,” stelde de Volkskrant vast in een uitgebreide reportage over deze voor Nederland wereldschokkende gebeurtenis.
“En dat zegt niet zoveel over de rode beuk, die heeft er weinig aan,” probeerde cultuurfilosoof Ton Lemaire, te relativeren. “Het zegt vooral iets over de mens.”
Waarvan akte.