Portugal en Spanje onderzoeken dodelijke stroomstoring
WORTHY NEWS/DE COUTUREKRANT - 30 april 2025 - MADRID/AMSTERDAM — De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft beloofd de ongekend grote stroomstoring die het Iberisch schiereiland maandag trof en waarbij naar verluidt minstens vijf mensen in Spanje om het leven zijn gekomen, tot de bodem uit te zoeken.
Hoewel energiebedrijven in Spanje en Portugal de mogelijkheid van een cyberaanval uitsloten, benadrukte Sánchez dat er "geen enkele hypothese" werd uitgesloten terwijl de inlichtingendiensten van het land hun onderzoek en analyses voortzetten. De aanval kwam te midden van groeiende bezorgdheid in Europa over Russische betrokkenheid bij aanvallen op Russische computersystemen en gerelateerde diensten. Terwijl de stroomstoring het Iberisch schiereiland trof, trof een grootschalige cyberaanval maandagochtend meerdere Nederlandse gemeenten en provincies, waardoor de websites van meer dan twintig lokale overheden urenlang ontoegankelijk waren, meldden functionarissen.
De aanval, opgeëist door de pro-Russische hackersgroep NoName, veroorzaakte aanzienlijke verstoring, maar "bracht geen kritieke infrastructuur in gevaar en stal geen gegevens", aldus de autoriteiten. De stroomuitval in het verder weg gelegen Spanje en Portugal leek echter ernstiger. Naast het feit dat steden in duisternis werden gehuld en tienduizenden reizigers vast kwamen te zitten in treinen, droeg het bij aan de dood van vijf mensen in Spanje, aldus de autoriteiten.
Een gezin van drie overleed aan vermoedelijke koolmonoxidevergiftiging na het gebruik van een generator in het noordwesten van het land, terwijl een vrouw in Valencia overleed nadat haar zuurstofapparaat het begaf. Een andere vrouw zou in Madrid zijn omgekomen bij een brand die door een kaars was veroorzaakt.
Dinsdagochtend, nadat de stroomvoorziening in beide landen was hersteld, zei premier Sánchez dat, hoewel het nog te vroeg was om precies te weten wat er mis was gegaan met de stroomvoorziening, er lessen zouden worden getrokken om verdere grootschalige stroomuitval te voorkomen. "Het is duidelijk dat wat er gisteren is gebeurd zich niet kan herhalen", voegde hij eraan toe, terwijl hij de oprichting aankondigde van een commissie die het incident zal onderzoeken en ook de rol van particuliere energiebedrijven zal onderzoeken.
De premier zei dat zijn regering "deze zaak tot op de bodem zal uitzoeken" door alle noodzakelijke hervormingen door te voeren en maatregelen te nemen die nodig zijn om herhaling van de gebeurtenissen van maandag te voorkomen.
Hoewel energieleveranciers in Spanje en Portugal concludeerden dat een cyberaanval niet de oorzaak was van de stroomuitval, benadrukte Sánchez nogmaals dat "geen enkele hypothese" werd uitgesloten terwijl de inlichtingendiensten van het land hun onderzoek en analyses voortzetten.
De premier waarschuwde mensen ook om op hun hoede te zijn voor "nepnieuws" dat nog steeds circuleerde. Hij verwierp suggesties dat de stroomuitval het gevolg was van het besluit van zijn regering om kernenergie geleidelijk af te schaffen.
"Degenen die dit incident in verband brengen met het gebrek aan kernenergie liegen ronduit of tonen hun onwetendheid", zei Sánchez, eraan toevoegend dat kernenergie "niet veerkrachtiger" was dan andere elektriciteitsbronnen. Ambtenaren maakten dinsdagochtend laat bekend dat alle Spaanse elektriciteitsstations weer operationeel waren en dat de stroomvoorziening in het land was hersteld.
Over de grens in Portugal meldde elektriciteitsbedrijf REN dat alle onderstations volledig operationeel waren en dat het nationale netwerk maandag om 23.30 uur "perfect gestabiliseerd" was. Voordat de stroomvoorziening echter hersteld was, werden klanten in restaurants genoodzaakt kaarsen te zien branden, terwijl passagiers in metrostations of in donkere supermarkten gedwongen werden zaklampen of hun mobiele telefoons te gebruiken om de weg te vinden. Na de stroomstoring op maandag zouden ongeveer 35.000 mensen uit meer dan 100 treinen zijn gered.
Nu er miljoenen mensen getroffen zijn, zei de Portugese premier Luís Montenegro dat zijn regering het Agentschap voor de Samenwerking tussen Energieregulatoren van de Europese Unie zou vragen "een onafhankelijke audit uit te voeren van de elektriciteitssystemen van de getroffen landen om de oorzaken van deze situatie volledig vast te stellen." Langdurige, wijdverspreide stroomuitval is ongebruikelijk in de ontwikkelde landen van Europa.
Toch veroorzaakte een probleem met een waterkrachtcentrale tussen Italië en Zwitserland in 2003 stroomuitval van ongeveer 12 uur. Daarnaast veroorzaakte een overbelast elektriciteitsnet in Duitsland in 2006 stroomuitval in delen van het land en in Frankrijk, Italië, Spanje, Oostenrijk, België en Nederland.
De enorme stroomuitval van maandag onderstreepte echter kwetsbaarheden en leidde tot zorgen over de veiligheid. De autoriteiten drongen er bij Europeanen op aan om overlevingspakketten met een capaciteit van 72 uur mee te nemen.
De autoriteiten stellen dat dergelijke pakketten items moeten bevatten zoals een radio, water, kopieën van identiteitsbewijzen, contant geld, een radio met batterijen, een oplader en een telefoonbatterij, een zaklamp, lucifers en een aansteker voor het geval de stroom uitvalt, een EHBO-doos, water en voedsel.
En bordspellen om de tijd te doden.