Servisch protest escaleert ondanks uitsluiting herverkiezing Vučić
WORTHY NEWS/DE COUTUREKRANT - 17 augustus 2025 - BELGRADO/BOEDAPEST – Een gespannen politieke en veiligheidsconflict werd vrijdag in Servië voortgezet. Er braken rellen uit in Novi Sad, waar aanhangers van de regerende Servische Progressieve Partij (SNS) slaags raakten met regeringsvijandige demonstranten. Ze gooiden fakkels en vuurwerk en dwongen het ingrijpen van de politie af.
Het geweld markeert een grote escalatie na negen maanden van onrust veroorzaakt door de fatale instorting van een gerenoveerd dak van een treinstation in Novi Sad afgelopen november, waarbij 16 mensen omkwamen. Volgens de demonstranten onderstreept dit incident de diepgewortelde corruptie en nalatigheid binnen de regering.
President Aleksandar Vučić vertelde geflankeerd door minister van Binnenlandse Zaken Ivica Dačić, aan verslaggevers dat 16 politieagenten en ongeveer 60 SNS-aanhangers daarbij gewond raakten. De steeds autoritairdere optredende leider beschuldigde onbekende buitenlandse mogendheden van het orkestreren van de onrust en beloofde arrestaties.
"Personen die de wet overtreden, zullen worden gearresteerd... Vanavond hebben we een catastrofaal scenario afgewend, bedacht door iemand uit het buitenland", zei Vučić. Hij bevestigde eveneens dat hij zich niet kandidaat zal stellen voor een nieuwe termijn bij de volgende presidentsverkiezingen, te midden van toenemende druk van demonstranten die vervroegde verkiezingen eisen.
Beelden uitgezonden door het particuliere kanaal N1-televisie toonden fakkels en vuurwerk die vanuit de richting van SNS-kantoren naar demonstranten werden gegooid. Sommigen van hen hadden bebloede gezichten en zeiden dat Vučić's aanhangers stokken en wapenstokken gebruikten.
De vanuit de oppositie werkende beweging Move-Change zei: "Aanvallen op mensen met pyrotechnische middelen schenden hun recht op leven en protest."
In Belgrado blokkeerde de oproerpolitie demonstranten die het parlement wilden benaderen, terwijl in andere steden – waaronder Kragujevac, Čačak en Niš – demonstranten zich verzamelden voor de kantoren van de SNS.
Deze onrust komt op een gevoelig moment voor het Servische buitenlandse beleid.
De regering van Vučić onderhoudt nauwe banden met Rusland en een vaak coöperatieve relatie met de Hongaarse premier Viktor Orbán. Beide kunnen op de proef worden gesteld als er na de vervroegde verkiezingen een nieuwe, meer westers georiënteerde regering aantreedt, zeggen waarnemers.
Moskou en Boedapest hebben nog geen officiële reactie gegeven op de steeds verder escalerende crisis. Diplomatieke waarnemers zeggen dat de Europese Unie zou kunnen bemiddelen tussen de Servische regering en de oppositie, gezien de aspiraties van het land om lid te worden van de EU en het risico op verdere instabiliteit.
Een eventuele wisseling van leider zou de balans in het Servische buitenlandse beleid kunnen verschuiven – mogelijk de banden met Moskou verzwakken en het speciale partnerschap met Boedapest wijzigen.
De organisatoren van het protest hebben beloofd met de landelijke demonstraties door te zullen gaan totdat er vervroegde verkiezingen zijn uitgeschreven en hervormingen in de strijd tegen corruptie zijn doorgevoerd. Veiligheidsexperts waarschuwen dat er waarschijnlijk nog meer conflicten zullen volgen, tenzij beide partijen zich inzetten voor een dialoog.
Dit leidt tot bezorgdheid over een langdurige politieke crisis in de Westelijke Balkan.